زینک و نقش آن در سلامتی انسان

زینک و نقش آن در سلامتی انسان

• تاریخ انتشار: 02 آذر 1400
• نویسنده: ملیکا رادمهر
• دیدگاه 0

زینک چیست؟

روی یا زینک پس از آهن، دومین عنصر کمیابی است که به وفور در بدن توزیع شده است. روی نقش های متعددی در فرآیندهای بیولوژیک بدن دارد و برای فعالیت کاتالیتیکی صدها آنزیم مورد نیاز است. این ماده همچنین در عملکرد سیستم ایمنی، سنتز پروتئین، ترمیم زخم، سنتز DNA و تقسیم سلولی نقش دارد. روی سبب رشد و نمو طبیعی جنین در دوران بارداری، کودکی و نوجوانی می شود. وجود روی همچینن برای داشتن حس بویایی و چشایی مناسب ضروری است. 

زینک چه نقشی در بدن دارد؟

این ماده‌ی معدنی باعث بهبود عملکرد سلول‌ها می­‌شود و تقریبا به ۱۰۰ آنزیم موجود در بدن کمک می­‌کند وظایف خود را به درستی انجام دهند. آنزیم­‌ها مولکول‌هایی هستند که باعث می­‌شوند در بدن، واکنش شیمیایی رخ دهد.

• رشد

روی باعث بهبود رشد بدن می‌شود. به همین دلیل یک ماده‌ی معدنی ضروری برای خانم­‌های باردار و رشد کودکان محسوب می‌شود.

•  سیستم ایمنی

بدن ما از روی برای ساخت سلول­‌های سیستم ایمنی به نام لنفوسیت T استفاده می‌­کند.

• عملکرد آنزیم‌­ها

زینک نقش اساسی‌ای در تحریک واکنش‌­های شیمیایی بدن دارد. به طور مثال، به بدن در استفاده از اسید فولیک و ایجاد پروتئین‌­ها و DNA جدید کمک می­‌کند.

• سلامت چشم

کمبود روی می‌­تواند منجر به بیماری­‌های چشم از جمله تخریب لکه‌ی زرد داخل چشم (دژنراسیون ماکولا) شود.

• بهبود زخم

زینک به افزایش سلامت پوست و غشاء مخاطی کمک می‌کند، که این موضوع سبب بهبود سریع زخم­‌ها می‌شود.

چه گره هایی در خطر کمبود زینک هستند؟

• افراد با مشکلات گوارشی

 جراحی های دستگاه گوارش و اختلالات گوارشی (مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون، سندرم روده کوتاه و ...) می توانند جذب روی را کاهش دهند. سایر بیماری های مرتبط با کمبود روی شامل سندرم سو جذب، بیماری کبدی مزمن، بیماری کلیوی مزمن، نارسایی پانکراس، کم خونی داسی شکل، دیابت، بدخیمی ها و سایر بیماری های مزمن می باشند. این بیماری ها نیز می توانند منجر به از دست دادن بیش از اندازه روی شوند.

• گیاهخواران

گیاهخواران ممکن است نیاز داشته باشند که تا 50 درصد روی بیشتری نسبت به سایر افراد مصرف کنند. زیرا آنها از گوشت که منبع غنی روی می باشد، استفاده نمی کنند. به علاوه غلات و حبوبات حاوی فیتات است که به روی متصل می شود و از جذب آن جلوگیری می کند. البته یکسری تکنیک های آماده سازی غذا وجود دارد که سبب کاهش اتصال فیتات به روی می شود. این تکنیک ها شامل خیس کردن غلات، حبوبات و دانه ها چندین ساعت قبل از پخت و پز است تا این مواد جوانه بزنند. همچنین استفاده از فرآورده های تخمیری سبب افزایش جذب روی می شود زیرا طی مراحل تخمیر، مقداری از فیتات تجزیه می شود. 

• زنان باردار

 بارداری خطر ابتلا به کمبود روی را افزایش می دهد زیرا نیاز جنین به روی بالاست. این مسئله به ویژه در زنانی که در شروع بارداری شان سطح روی پایینی دارند اهمیت بیشتری دارد. به نظر می رسد استفاده از مکمل های روی در زنان باردار با کمبود روی خفیف، رشد جنینی را بهتر می کند و خطر زایمان زودرس و اسهال نوزاد را کاهش می دهد. شیردهی نیز می تواند ذخایر روی مادر را خالی کند. به همین دلیل RDA روی در زنان باردار و شیرده بیشتر است. 

•  نوزادان

 نوزادان با ذخیره قابل توجهی از روی متولد می شوند. در سه ماهه آخر بارداری، 25 درصد روی کل بدن جنین در کبدش ذخیره می شود. بعد از تولد منبع اصلی تامین روی برای نوزادان، شیر مادر است. بیشترین غلظت روی در شیر انسان، در آغوز (حدود 8 mg/L) می باشد. سپس این مقدار به سرعت کاهش می یابد و به حدود 2 mg/L در 2 ماهگی می رسد. شیر مادر روی کافی برای 6 ماهه اول زندگی نوزاد را فراهم می کند. پس از 6 ماهگی برای تامین نیاز نوزاد، علاوه بر شیر مادر باید از غذاهای کمکی حاوی روی استفاده شود. استفاده از مکمل های روی در نوزادانی که اختلال در رشد دارند توصیه می شود. مطالعات نشان داده اند که مکمل های روی می تواند سرعت رشد را در برخی کودکانی که اختلال در رشد خفیف تا متوسط دارند بهبود ببخشد. همچنین در نوزادان نارس از مکمل های روی در بدو تولد استفاده می شود.

• افراد با آنمی داسی شکل

 نتایج حاصل از برخی مطالعات نشان داده اند که 44 درصد کودکان با کم خونی داسی شکل، غلظت پلاسمایی روی پایینی دارند که احتمالا به علت افزایش نیاز به مواد مغذی یا وضعیت تغذیه ای نامناسب در این افراد می باشد. کمبود روی همچنین حدود 60-70 درصد بزرگسالان با آنمی داسی شکل را تحت تاثیر قرار داده است. مشخص شده است که استفاده از مکمل های روی می تواند سبب بهبود رشد در بچه هایی با آنمی داسی شکل شود.

افراد الکلی

 حدود 30-50 درصد افراد الکلی سطوح روی پایینی دارند. مصرف اتانول جذب روده ای روی را کاهش می دهد و دفع ادراری آن را افزایش می دهد. به علاوه مصرف و تنوع غذای مصرفی توسط بسیاری از افراد الکلی محدود است. پس این افراد ممکن است روی کافی دریافت نکنند.

( شما میتوانید مکمل های زینک را از داروخانه آنلاین دارورسان تهیه کنید)

مواد غذایی حاوی زینک

• تخم مرغ
• طیور: بوقلمون و مرغ
• ماهی: ساردین، ماهی آزاد
• محصولات لبنی: شیر، ماست و پنیر
• صدف: صدف، خرچنگ، خرچنگ دریایی
• گوشت: گوشت گاو، گوشت بره و گاو نر
• آجیل: دانه کدو تنبل، بادام هندی، دانه کنف
• غلات کامل: جو دوسر، کینوا، برنج قهوه‌ای
• حبوبات: نخود، عدس، لوبیای سیاه، لوبیای قرمز
• سبزیجات خاص: قارچ، کلم‌پیچ، نخودفرنگی، مارچوبه و برگ چغندر